قطار معروف‌ترين سلسله‌ي دوربين‌هاي DSLR به ايستگاه چهارم رسيد و كانن بالاخره بعد از گذشت بيش از 4 سال از ارائه‌ي 5D Mark III دوربين 5D Mark IV را در آگوست سال 2016 ميلادي معرفي‌كرد. حالا چند ماهي است كه از ارائه‌ي اين دوربين مي‌گذرد و مي‌توان بعد از گذشت هيجانات اوليه (و البته نقد‌هاي شديد) به شكلي منطقي‌تر اين دوربين را مورد نقد و بررسي قرار‌داد.
در اين مطلب سعي داريم تا با معرفي ويژگي‌ها و امكانات مهم اين دوربين، كه با ارائه‌ي نتايج برخي تست‌ها از سايت‌هاي معتبر تست دوربين و لنز همراه است، خريداران احتمالي اين دوربين را در انتخابي آگاهانه‌تر كمك كنيم و البته، عاشقان عكاسي و دوربين‌هاي عكاسي را با آخرين ره‌آورد كانن در زمينه‌ي ساخت دوربين‌هاي DSLR بيشتر آشنا گردانيم.
كساني كه مطالب قبلي بنده در بررسي و مقايسه‌ي دوربين‌هاي ديجيتال را مطالعه كرده‌اند به خوبي با ساختار ارائه‌ي اطلاعات در مقالات بنده آشنا هستند. در اين مطلب هم مثل هميشه براي آنكه در مورد دوربين مورد بحث به سرعت اطلاعات كافي را بدست‌آوريد، تمام مشخصات مهم دوربين 5D Mark IV را در جدول زير آورده‌ام.
| مشخصات | Canon 5D Mark IV |
| نوع بدنه | Mid-Size DSLR |
| سنسور تصوير | CMOS فول‌فريم (داراي فيلتر Low Pass) |
| رزولوشن تصوير | 30 مگاپيكسل (6720×4480) |
| پردازنده دوربين | +Digic 6 |
| دامنه‌ي ISO | 100-32000 (قابل افزايش 102400-50) |
| سرعت شاتر | 30-1/8000 ثانيه (سرعت سينك با فلاش 1/200 ثانيه) |
| جبران نوري دستي | بين 5+ تا 5- استاپ با امكان تغيير 1/3 يا 1/2 استاپي |
| فرمت ثبت عكس | JPEG و RAW (14 بيت) |
| امكانات ويژه | ثبت تصاوير Dual Pixel Raw با امكان تغيير اندك فوكوس و جابجايي بوكه |
| سرعت عكاسي پياپي | 7 فريم بر ثانيه |
| منظره‌ياب اُپتيكال | داراي پوشش تقريباً 100 درصد با بزرگنمايي 0.71x و LCD درون منظره‌ياب براي نمايش اطلاعات اضافي |
| سيستم فوكوس خودكار از منظره‌ياب | 61 نقطه‌اي، 5 نقطه از نوع Dual Cross-type و 41 نقطه از نوع Cross-type |
| سيستم فوكوس خودكار در Live View | Dual Pixel CMOS AF با امكان فوكوس خودكار دنبال‌كننده (Tracking) |
| سيستم نورسنجي خودكار | رنگي 150,000 پيكسل به همراه IR |
| كيفيت فيلمبرداري | 4K DCI (4096 x 2160)، Full HD، HD |
| فرمت ثبت فيلم | Motion JPEG و MPEG-4 |
| ويژگي4K Frame Grab | داراي امكان ذخيره‌ي عكس‌هاي 8.8 مگاپيكسلي از فيلم‌هاي 4K ضبط‌شده |
| ميكروفون داخلي | Mono |
| جك ميكروفون خارجي | دارد |
| جك هدفون | دارد |
| خروجي غير‌فشرده از طريق درگاه HDMI | دارد (تنها براي رزولوشن 1080p) |
| نمايشگر LCD | 3.2 اينچي لمسي با كيفيت 1.6 ميليون نقطه در اينچ (ثابت بر روي بدنه) |
| درگاه كارت حافظه | داراي درگاه SD و CF |
| درگاه USB | USB 3.0 |
| درگاه HDMI | Mini HDMI |
| درگاه ريموت | دارد |
| درگاه سينك فلاش | دارد |
| WiFi | دارد به همراه NFC |
| GPS | دارد |
| عمر باتري | 900 عكس (CIPA) |
| وزن | 890 گرم |
كيفيت عكس‌ها
بهتر است از مهمترين مشخصه‌ي هر دوربين عكاسي شروع كنيم. كيفيت عكس‌هاي 5D جديد چطور است؟ در يك كلام، خيلي خوب! تفاوت بين Mark II و Mark III از لحاظ رزولوشن تصوير و كيفيت عكس‌ها خيلي قابل‌توجه نبود و كانن در دوربين چهارم ديگر نمي‌خواست (و نمي‌توانست!) هوادارانش را از اين لحاظ نا‌اميد‌كند. سنسور تصوير 5D Mark IV با ارتقاي 8 مگاپيكسلي نسبت به Mark III به 30 مگاپيكسل رسيده‌است كه مي‌تواند به ثبت جزئيات بيشتر در عكس‌ها كمك شاياني‌كند.
متأسفانه، كانن همچنان در اين دوربين هم اصرار داشته كه فيلتر Low Pass را حفظ‌كند. اين فيلتر جلوي سنسور تصوير قرار‌مي‌گيرد و كارش اين است كه مشكل Moire و Aliasing (كه زماني رخ مي‌دهد كه جزئيات در صحنه‌ي عكاسي آنقدر باشد كه دوربين نتواند با ميزان تراكم پيكسلي موجود آن را ثبت‌كند) در عكس‌ها (و البته فيلم‌ها) را تا حد امكان كاهش‌دهد. نوع عملكرد اين فيلتر به گونه‌اي است كه باعث مي‌شود كمي از جزئيات و شارپنس عكس‌ها كاسته شود. استفاده از سنسور‌هاي تصوير با رزولوشن بالا در دوربين‌هاي ديجيتال امروزي، چند سالي است كه دو شركت سوني و نيكون را مجاب كرده كه اين فيلتر را از جلوي سنسور تصوير دوربين‌هاي خود حذف‌كنند تا كاربران اين دوربين‌ها بيشتر بتوانند از قدرت سنسور تصوير براي خلق عكس‌هايي شارپ‌تر بهره‌ببرند؛ اما كانن همچنان به استفاده از اين فيلتر در دوربين‌هاي جديدش ادامه مي‌دهد و تنها در 5DSR اثر اين فيلتر را با كمك فيلتري ديگر حذف‌كرد. البته، مي‌توان حدس زد كه نگه‌داشتن اين فيلتر در Mark IV بيشتر بخاطر حذف اثر Moire در فيلم‌هاي اين دوربين بوده (و نه عكس‌ها)، چراكه خيلي‌ها دوربين‌هاي سري 5D كانن را با كيفيت فيلمبرداري بسيار خوب آنها مي‌شناسند و كانن نمي‌خواهد اين تصوير ذهني را مخدوش‌كند.
به هرحال، بجز افزايش رزولوشن تصوير، يك بهبود بسيار مهم ديگر هم در سنسور تصوير اين دوربين رخ‌داده كه مدت‌ها بود دوست‌داران دوربين‌هاي كانن انتظار آن را مي‌كشيدند و آن افزايش دامنه‌ي ديناميك در عكس‌هاي خام اين دوربين است. دامنه‌ي ديناميك بيشتر بدين معني است كه اين دوربين مي‌تواند در عكس‌هاي خام اطلاعات بيشتري را در سايه روشن‌ها ثبت‌كند تا در صورت نياز، عكاس بتواند در نرم‌افزارهاي ويرايش عكس‌هاي خام (نظير Adobe Lightroom) جزئيات در سايه روشن‌ها را بدون افت كيفيت عكس و افزايش چشمگير نويز بازيابي‌كند. اين امكان بخصوص براي عكاسان منظره بسيار مهم است و براي خيلي‌ها يكي از معيارهاي مهم انتخاب دوربين بحساب مي‌آيد.
طبق آزمايش‌هاي انجام‌شده توسط شركت معتبر تست دوربين و لنز، DXOMark، سنسور تصوير دوربين 5D Mark IV در ISO پايه‌ي خود (ISO 100) داراي دامنه‌ي ديناميك 13.6 استاپي است كه 2 استاپ كامل بيشتر از دوربين قبلي (5D Mark III) است. هرچند كه اين ميزان دامنه‌ي ديناميك هيچ ركوردي را نمي‌شكند و حتي از برخي دوربين‌هاي سايز APS-C (نظير نيكون D5500) هم پايين‌تر است؛ اما اين پيشرفت براي كانن قابل‌ملاحظه است و نشان مي‌دهد كه اين شركت درصدد كم‌كردن فاصله‌ي خود با ديگر رقيبان (بخصوص نيكون و سوني) است.
در زمينه‌ي دامنه‌ي ديناميك، سايت DXOMark.com، نيكون D810 را با دامنه‌ي ديناميك فوق‌العاده‌ي 14.9 استاپ در ISO پايه‌ي 64 به عنوان پادشاه دامنه‌ي ديناميك معرفي مي‌كند. در تصوير زير مي‌توانيد مقايسه‌ي عملكرد اين دوربين را با دوربين جديد كانن 5D Mark IV ببينيد.
همانطور كه در تصوير بالا مشاهده مي‌كنيد، برتري دوربين نيكون D810 در دامنه‌ي ديناميك بالاتر تقريباً تا ISO 400 حفظ مي‌شود، اما بعد از آن، 5D Mark IV به شكل محسوسي از D810 پيش مي‌افتد و در تمام حساسيت‌هاي ISO بعد از 400 برتري خود را حفظ مي‌كند. اين نمودار بخوبي نشان مي‌دهد كه سنسور بكاررفته در دوربين جديد كانن تا چه حد پيشرفت داشته و بر خلاف گذشته، حالا مي‌تواند با بهترين‌هاي نيكون و سوني رقابت‌كند.
با شدت كمتري، همين پيشرفت در بهبود دامنه‌ي ديناميك را در كاهش ميزان نويز در تصاوير اين دوربين هم مي‌توان ديد. نمودار زير نشان‌دهنده‌ي ميزان نسبت سيگنال به نويز در حساسيت‌هاي مختلف دو دوربين 5D Mark III و Mark IV است. هر چه نسبت سيگنال (فاكتور مطلوب) به نويز (فاكتور نامطلوب) بيشتر باشد، نويز كمتري در عكس‌ها ايجاد مي‌شود. بنابراين، در نمودار زير، هر چه نسبت سيگنال به نويز كه با واحد دسيبل (db) نشان‌داده مي‌شود براي هر دوربين بيشتر باشد، عملكرد آن دوربين بهتر بوده و تصاوير آن نويز كمتري دارد.
از لحاظ ميزان نويز در تصاوير، دو دوربين نيكون D810 و 5D Mark IV تقريباً برابر هستند (تصوير زير) و بجز ISO پايه‌ي 64 كه در دوربين نيكون به صوت Native وجود دارد و يك استاپ كمتر از ISO 100 دوربين كانن است، در ديگر حساسيت‌هاي ISO، دو دوربين نسبت سيگنال به نويز بسيار نزديك و تقريباً برابري را ارئه مي‌دهند. 
البته، با درنظر‌گرفتن اينكه دوربين D810 نيكون 6 مگاپيكسل رزولوشن بالاتري دارد و در نتيجه مي‌توان كمي از جزئيات تصوير را براي از بين بردن نويز ازدست‌داد و همچنان تصاويري با كيفيت (رزولوشن) عكس‌هاي دوربين كانن را بدست‌آورد، مي‌توان گفت كه در زمينه‌ي نويز، همچنان دوربين نيكون D810 دست برتر را دارد؛ هرچند كه اين برتري براي خيلي‌ها ممكن است تعيين‌كننده نباشد.
تقريباً همين وضعيت در مقايسه‌ي 5D Mark IV و Sony A7r II هم ديده مي‌شود. بجز ISO 100 و ISO 200 كه در آنها دوربين سوني ميزان نويز كمتري دارد، در باقي حساسيت‌هاي ISO، دو دوربين عملكردي تقريباً يكسان دارند؛ اما همانند D810 نيكون، سنسور دوربين سوني هم داراي رزولوشن بالاتري است (12 مگاپيكسل بيشتر) و برابري ميزان نويز در تصاوير دو دوربين دقيقاً به همان دليلي كه در بالا ذكر كردم حاكي از برتري A7r II دارد.
حالا كه دو مشخصه‌ي دامنه‌ي ديناميك و ميزان نويز در تصاوير اين دوربين را بررسي و با رقبايش مقايسه كرديم، مي‌توانيم سنسور تصوير جديد Mark IV را از لحاظ افزايش قابل‌انتظاري كه در شارپنس عكس‌ها ايجاد مي‌كند هم بررسي و با دوربين Mark III مقايسه‌كنيم. براي اين كار هم از تست‌هايي كه سايت DXOMark.com انجام‌داده‌است استفاده خواهيم‌كرد. اين سايت با قراردادن لنزهاي مختلف بر روي يك دوربين، ميزان شارپنس لنز‌ها را با معيار مگاپيكسل ادراكي (Perceptual Megapixel) مي‌سنجد. مگاپيكسل ادراكي ميزان جزئيات واقعي و شارپنسي است كه از تركيب يك لنز و دوربين بدست مي‌آيد. هرچند كه اين معيار براي نشان‌دادن كيفيت اُپتيكي لنز بكار‌مي‌رود، اما سنسور تصوير دوربين هم در آن تأثير‌گذار است. اين را مي‌توان از نتايج متفاوتي كه قراردادن يك لنز ثابت بر روي دوربين‌هاي مختلف با رزولوشن تصوير يكسان بدست‌مي‌دهد متوجه شد. تصوير زير ميزان مگاپيكسل ادراكي بدستآمده از قراردادن سه لنز مختلف بر روي دو دوربين Mark III و Mark IV را نشان مي‌دهد.
همانطور كه انتظار مي‌رفت، افزايش 8 مگاپيكسلي رزولوشن تصوير در دوربين جديد باعث افزايش شارپنس عكس‌هاي بدستآمده از آن شده‌است؛ اما نكته‌ي جالبي كه در اينجا وجود دارد اين است كه تفاوت شارپنس در اين دو دوربين در اين تست به اندازه‌ي 8 مگاپيكسلي كه به رزولوشن سنسور تصوير Mark IV اضافه شده نيست! بيشترين اختلاف در شارپنس بين اين دو دوربين زماني حاصل مي‌شود كه از لنز Canon EF 35mm f/1.4 II USM استفاده‌كنيد. با اين لنز، دوربين Mark IV حدود 6 مگاپيكسل جزئيات و شارپنس بيشتري را نسبت به Mark III ارائه مي‌دهد كه رقم قابل‌توجه‌اي است. بنابراين، صِرف افزايش رزولوشن سنسور تصوير نمي‌تواند تضميني بر افزايش چشمگير جزئيات قابل ثبت با يك دوربين باشد! براي رسيدن به جزئيات و شارپنسي كه تا حد امكان به رزولوشن سنسور تصوير نزديك باشد بايد از لنزهاي باكيفيت اُپتيكي بالا نيز بهره‌برد و اين نشان‌دهنده‌ي اهميت لنز در عكاسي است.
از مطالبي كه در مورد كيفيت عكس‌هاي 5D Mark IV در اينجا مطرح شد مي‌توان نتيجه گرفت كه سنسور تصوير دوربين جديد به نسبت 5D Mark III پيشرفت قابل‌ملاحظه‌اي بخصوص از لحاظ دامنه‌ي ديناميك را داشته‌است و اين يعني خريد دوربين Mark IV براي دارندگان كُنوني Mark III كه به‌دنبال كيفيت بالاتر و رزولوشن بيشتر در عكس‌هايشان هستند منطقي مي‌نمايد. البته، منتقدان كانن (و بخصوص 5D Mark IV) اين پيشرفت را از زاويه‌ي ديگري مي‌بينند: كانن در جديد‌ترين دوربين خود (كه طبق روال معمول اين شركت حداقل تا 3 سال آينده جايگزيني نخواهد‌داشت) همچنان از دوربين‌هاي قديمي‌تر نيكون و سوني عقب است! به احتمال فراوان در سال آينده‌ي ميلادي نيكون جايگزين دوربين D810 را معرفي خواهدكرد كه خيلي‌ها انتظار دارند اين دوربين مجهز به سنسور تصوير 42 مگاپيكسلي و عملكردي بهتر از لحاظ دامنه‌ي ديناميك و نويز در تصاوير باشد و اين يعني اختلاف بين نماينده‌ي نيكون (D810) و رقيب كانني‌اش كه با ارائه‌ي 5D Mark IV تا حد زيادي كم شده‌بود ممكن است دوباره با ارائه‌ي دوربين جديد نيكون افزايش يابد!
در قسمت اول بررسي دوربين 5D Mark IV، اين دوربين را از لحاظ كيفيت عكس‌ها بررسي و با دوربين قبلي يعني 5D Mark III و رقبايش از نيكون و سوني مقايسه كرديم. در اين قسمت به طور كامل به سيستم فوكوس خودكار Mark IV از منظره‌ياب و در حالت live view خواهيم پرداخت.
سيستم فوكوس خودكار از منظره‌ياب
اگر جدول مشخصات 5D Mark IV را در قسمت اول اين مطلب خوانده باشيد، احتمالاً متوجه شده‌ايد كه از لحاظ تعداد نقاط فوكوس و نوع آنها، سيستم فوكوس خودكار Mark IV بسيار شبيه 1D X Mark II و همينطور 5D Mark III است. هرسه اين دوربين‌ها داراي 61 نقطه‌ي فوكوس خودكار هستند كه 41 نقطه آنها از نوع Cross-type است. پنج نقطه‌ي مياني كه به صورت عمودي قرار دارند از نوع Dual cross-type بوده و دقت بسيار بالايي دارند؛ اما براي بهره‌مندي از آنها بايد از لنز‌هايي با ديافراگم f/2.8 يا سريع‌تر استفاده كنيد. اما تفاوت بين سيستم فوكوس خودكار Mark IV و Mark III در اين است كه اين 61 نقطه‌ي فوكوس خودكار در 5D Mark IV قسمت وسيع‌تري از فريم را (در جهت عمودي) پوشش مي‌دهند. همچنين دوربين Mark IV داراي سيستم نورسنجي خودكار رنگي 150 هزارپيكسلي است كه مي‌تواند در عمل فوكوس دنبال‌كننده (Tracking) و فوكوس از طريق تشخيص چهره به سيستم فوكوس خودكار دوربين كمك فراواني كند.
از لحاظ سرعت و دقت فوكوس خودكار، 5D Mark IV نا‌اميدتان نمي‌كند. در واقع سيستم فوكوس خودكار اين دوربين بسيار شبيه سيستمي است كه در DSLR پرچمدار كانن، EOS-1D X Mark II بكار رفته است. بنابراين، مي‌توانيد مطمئن باشيد كه بهترين و پيشرفته‌ترين سيستم فوكوس خودكاري كه كانن تابحال ارائه‌داد‌ه‌است را در اختيار داريد. وجود سيستم نورسنجي خودكار رنگي 150 هزارپيكسلي باعث‌شده كه فوكوس از طريق تشخيص چهره از طريق منظره‌ياب اُپتيكال هم در اين دوربين امكان‌پذير شود و Mark IV از اين لحاظ عملكرد بسيار خوبي دارد.
اما از لحاظ فوكوس خودكار دنبال‌كننده كه كانن از آن با عنوان iTR نام مي‌برد، عملكرد 5D Mark IV بي‌نقص نيست. فوكوس دنبال‌كننده بدين معني است كه شما با يك‌بار قفل‌كردن فوكوس بر روي سوژه به دوربين اين فرمان را مي‌دهيد كه خودش به صورت خودكار حركت سوژه را در قاب دنبال‌كند و با تغيير نقاط فوكوس خودكار، همواره سوژه را در فوكوس نگاه دارد. تفاوت اين نوع فوكوس‌كردن (iTR) با فوكوس پيوسته (كه كانن از آن با عنوان AI Servo نام مي‌برد) در اين است كه ديگر نياز نيست قاب‌بندي عكس‌تان را براي اينكه نقطه‌ي فوكوس انتخابي شما بر روي سوژه باقي بماند تغيير دهيد. طبق تست‌هايي كه DPReview انجام داده است، فوكوس خودكار دنبال‌كننده‌ي 5D Mark IV هرچند كه مي‌تواند در مواردي كه پس‌زمينه‌ي شلوغي وجود نداشته باشد بخوبي سوژه را دنبال كند؛ اما در هنگامي كه پشت‌زمينه كمي شلوغ شود دچار مشكل شده و ممكن است سوژه را گم كند. در كل، اين منبع معتبر نقد دوربين سيستم فوكوس دنبال‌كننده نيكون (3D Tracking) را در دنبال‌كردن سوژه موفق‌تر ارزيابي مي‌كند. كارشناسان اين وب‌سايت مطرح معتقد‌ند كه نيكون در سيستم فوكوس خودكار خود از الگوريتم پيشرفته‌تري براي تشخيص و دنبال‌كردن سوژه استفاده مي‌كند.
به هر ترتيب، فوكوس خودكار دنبال‌كننده تنها يكي از انواع فوكوس خودكار دوربين 5D Mark IV است. اين دوربين داراي امكانات و گزينه‌هاي مختلفي براي كنترل و شخصي‌سازي سيستم فوكوس خود مي‌باشد و براي تسلط كامل بر آن بايد كمي وقت بگذاريد و گزينه‌هاي مختلف آن را امتحان كنيد.
سيستم فوكوس خودكار در Live View
يكي از ويژگي‌هاي منحصر‌به‌فردي كه DSLRهاي جديد كانن را از رقيبانش متمايز كرده استفاده از سيستم فوكوس خودكار تشخيص فاز در حالت نماي زنده يا Live View است. كانن دو سيستم فوكوس خودكار تشخيص فاز بر روي سنسور تصوير دارد؛ اولي سيستم Hybrid CMOS AF است كه براي فوكوس كردن از تركيب روش‌هاي تشخيص فاز و تشخيص كنتراست بهره مي‌برد و بيشتر در دوربين‌هاي سطح متوسط و مبتدي كانن (مانند 750D و 760D) مورد استفاده قرارگرفته است. دومين سيستم فوكوس خودكار Dual Pixel CMOS AF است كه براي اولين بار بر روي دوربين 70D قرارگرفت و همه را شگفت‌زده‌كرد. بعد از آن كانن در 7D Mark II و 80D هم از نسخه‌هاي بروز‌شده‌ي اين سيستم فوكوس فوق‌العاده استفاده‌كرد و حالا در 5D Mark IV، آخرين بروزرساني از سيستم فوكوس خودكار Dual Pixel CMOS AF كانن قرار داده شده است.
نحوه‌ي عملكرد اين سيستم فوكوس خودكار به صورت خلاصه اينگونه است كه تقريباً هر پيكسل بر روي سنسور تصوير به دو بخش چپ و راست تقسيم شده و هر كدام نور را تنها از يك طرف لنز دريافت ميكنند. بدين‌ترتيب تقريباً هر پيكسل بر روي سنسور تصوير مي‌تواند نقش يك نقطه‌ي فوكوس خودكار از نوع تشخيص فاز را ايفا كند! اين عملكرد باعث مي‌شود كه عكاس بتواند در حالت Live View هم به سرعت و دقت و با امكان انتخاب هر ناحيه‌اي از قاب، فوكوس خودكار از نوع تشخيص فاز انجام دهد. هرچند كه اين سيستم فوكوس براي عكاسي بسيار كارآمد و دقيق است؛ اما مهمترين كاربرد آن در هنگام فيلمبرداري است كه در قسمت بررسي امكانات فيلمبرداري Mark IV مفصل به كاربرد آن مي‌پردازيم. در اينجا بيشتر تأثير اين سيستم فوكوس خودكار در عكاسي را مورد بررسي قرار خواهيم داد.
فوكوس‌كردن در حالت Live View در5D Mark IV آنقدر خوب و لذت‌بخش است كه هر عكاسي را مشتاق به انجام آن مي‌كند. وجود صفحه نمايش لمسي بسيار باكيفيت در تركيب با اين سيستم فوكوس، عمل فوكوس‌كردن را به راحتي لمس‌كردن سوژه بر روي LCD دوربين كرده‌است. اين امكان پيشتر در دوربين 80D هم قرار داده شده بود؛ اما براي اولين بار، با استفاده از سيستم فوكوس خودكار Dual Pixel كانن در دوربين 5D Mark IV مي‌توانيد در مد عكاسي هم فوكوس دنبال‌كننده (Tracking) را تجربه كنيد. جالب اينجاست كه بر اساس تست DPReview فوكوس دنبال‌كننده Mark IV در حالت Live View حتي از حالت فوكوس خودكار دنبال‌كننده از منظره‌ياب هم بهتر است! احتمالاً امكان ديدن صحنه‌ي عكاسي با رزولوشن 30 مگاپيكسل (در مقابل 150 هزارپيكسل در حالت فوكوس از منظره‌ياب) به سيستم فوكوس دوربين كمك فراواني مي‌كند تا بتواند سوژه را تشخيص داده و خيلي دقيق آن را در قاب تصوير دنبال كند.
فوكوس خودكار Mark IV در حالت Live View امكان تشخيص چهره را هم دارد و در عكس‌هاي دسته‌جمعي مي‌توانيد براحتي با حركت‌دادن جوي‌استيك پشت دوربين از ميان چهره‌هايي كه دوربين تشخيص داده چهره مورد نظر خود را انتخاب كنيد. در كل، سيستم فوكوس خودكار 5D Mark IV در حالت Live View آنقدر خوب و قابل‌اطمينان است كه شايد وسوسه شويد بيشتر عكس‌هايتان را در حالت Live View بگيريد؛ اما بايد در نظر داشته باشيد كه عكاسي در اين حالت به سرعت شارژ باتري را خالي مي‌كند و بر اساس اندازه‌گيري CIPA در حالت Live View باتري Mark IV تنها براي حدود 300 عكس دوام خواهد آورد. يك مسئله‌ي ديگر نبود نمايشگر LCD چرخان در اين دوربين است كه با توجه به صفحه‌ي نمايش لمسي و سيستم فوكوس فوق‌العاده Mark IV در Live View جاي خالي‌اش بيشتر احساس مي‌شود. اگر LCD اين دوربين قابليت چرخش را داشت هم براي عكاسي و هم براي فيلمبرداري از زواياي خيلي پايين يا خيلي بالا ديگر مشكلي نداشتيد.
در دو قسمت قبلي بررسي 5D Mark IV به بررسي كيفيت عكس‌ها و سيستم فوكوس دوربين جديد كانن پرداختيم و نتيجه اين شد كه جايگزين Mark III از لحاظ كيفيت عكس‌ها و فوكوس خودكار بخصوص در حالت Live View پيشرفت چشم‌گيري داشته و اين خبر هيجان‌انگيزي براي طرفداران كانن است. در قسمت سوم و آخر بررسي اين دوربين، كيفيت و امكانات فيلمبرداري، امكان ويژه Dual Pixel RAW، بدنه، كنترل‌ها و امكانات ارتباطي Mark IV را مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
كيفيت و امكانات فيلمبرداري
كانن با 5D Mark II انقلابي را در فيلمسازي مستقل و بسياري از گونه‌هاي ديگر تصويري به وجود آورد. آن دوربين مي‌توانست با كيفيت Full HD با امكان ايجاد عمق ميدان كم، تصويري سينمايي را خلق كند كه تا قبل از آن بايد هزينه‌ي بالايي برايش صرف مي‌شد. در 5D Mark III امكانات و كيفيت فيلمبرداري سري 5D بهبود بخشيده شد و Mark III به يكي از محبوب‌ترين دوربين‌ها براي ساخت فيلم‌هاي مستقل كوتاه و حتي سينمايي و تلويزيوني، موزيك ويدئو‌ها، برنامه‌هاي تلويزيوني، مستند و غيره تبديل شد. در فاصله‌‌اي كه بعد از ارائه‌ي Mark III براي نسخه‌ي بعدي 5D افتاد، ديگر سازندگان دوربين با ارائه‌ي دوربين‌هاي هيجان‌انگيزي چون Panasonic GH4، Sony A6000، Sony A7s و Sony A7s II و چندين دوربين ديگر تا حد زيادي بازار دوربين‌هاي عكاسي مناسب فيلمبرداري را از انحصار 5D Mark III خارج كردند. در چنين شرايطي همه منتظر بودند كه با ارائه‌ي 5D Mark IV، كانن دوباره به روزهاي پادشاهي خود در اين بازار نوظهور بازگردد؛ اما اتفاق ديگري رقم خورد و مشخصات و امكانات فيلمبرداري دوربين جديد كانن خيلي از مشتاقان فيلمبرداري با دوربين‌هاي DSLR كانن را نااميد و دلسرد كرد.
بديهي بود كه با توجه به گرايش روزافزون به فيلمبرداري با رزولوشن 4K و خيل دوربين‌هاي جديدي كه اكثر آنها امكان فيلمبرداري 4K را داشتند، Mark IV هم اين امكان را ارائه دهد؛ اما محدوديت‌هايي كه كانن براي ارائه‌ي اين رزولوشن در دوربين 5D Mark IV قرارداده براي بسياري غير‌قابل قبول است! هرچند كه اين دوربين داراي امكان فيلمبرداري با رزولوشن 4K DCI (كه استاندارد سينمايي بوده و كمي از 4K UHD عريض‌تر است) بوده و قادر به فيلمبرداري تا مدت‌زمان 30 دقيقه است، فيلمبرداري در اين رزولوشن تنها در برش 1.64x از سنسور تصوير امكان پذير است. پيامد اين امر آن است كه فيلمبرداري با زواياي ديد خيلي باز با اين دوربين بسيار دشوار مي‌شود چراكه هر فاصله‌ي كانوني به اندازه 1.64 برابر بيشتر از ميزان تعيين‌شده بر روي لنز خواهد بود. اين مسئله با توجه به اينكه امكان استفاده از لنزهاي مانت EF-S كانن (مخصوص دوربين‌هاي سايز APS-C كانن) بر روي دوربين‌هاي فول‌فريم اين شركت (از جمله 5D Mark IV) وجود ندارد بيش از پيش آزاردهنده است.
مشكل ديگر فيلمبرداري با رزولوشن 4K با اين دوربين به فرمت يا Codec غيربهينه و قديمي ضبط فيلم يعني Motion JPEG مربوط مي‌شود. هرچند كه فيلم‌هاي با رزولوشن 1080p را مي‌توانيد با كدك H.264 و فرمت MOV ذخيره‌كنيد؛ اما در رزولوشن 4K تنها گزينه‌ي پيش روي شما Motion JPEG است. با استفاده از اين كدك، فيلم نهايي در واقع ساخته‌شده از 24 يا 30 عكس JPEG با رزولوشن 8.8 مگاپيكسل در هر ثانيه است. اين روش غيربهينه‌ي ضبط فيلم باعث مي‌شود كه حجم نرخ بيت (Bit Rate) در فيلم‌هاي 4K به رقم بسيار زياد 500Mbps برسد. اين يعني كه بر روي يك كارت حافظه‌ي 64 گيكابايتي تنها مي‌توانيد حدود 17 دقيقه فيلم با رزولوشن 4K ضبط كنيد! نكته‌ي ديگر اين است كه براي ضبط فيلم‌هاي 4K بايد از سريع‌ترين كارت‌هاي حافظه‌ي Compact Flash موجود، كه خيلي هم ارزان نيستند، استفاده كنيد. هرچند كه دوربين به شما اجازه‌ي ضبط فيلم بر روي حافظه‌ي SD را هم مي‌دهد، اما حتي با سريع‌ترين كارت‌هاي SD موجود هم ممكن است در هنگام ضبط فيلم با خطا و توقف ضبط توسط دوربين مواجه شويد! البته از دل محدوديت فيلمبرداري با فرمت Motion JPEG يك امكان ويژه بدستآمده و آن قابليت انتخاب و ذخيره‌ي عكس‌هاي 8.8 مگاپيكسلي از ميان فيلم‌هاي 4K با سرعت 30 فريم بر ثانيه است. اين امكان مي‌تواند براي ثبت وقايع خيلي سريع كاربرد خوبي داشته باشد، هرچند كه امكان وجود اعوجاج ناشي از Rolling Shutter در عكس‌ها بسيار زياد است.
نكته‌ي ديگر در مورد كيفيت فيلمبرداري دوربين Mark IV به اثر Rolling Shutter در فيلم‌هاي ضبط‌شده آن بازمي‌گردد. در تست‌هايي كه سايت DPreview انجام داده (تصوير زير) مشخص شد كه اين دوربين بخصوص در هنگام فيلمبرداري با كيفيت 4K ميزان اثر Rolling Shutter قابل ملاحظه‌اي دارد كه بسيار بيشتر از اثر آن در فيلم‌هاي ضبط‌شده با دوربين 1D X Mark II است. اثر Rolling Shutter به اعوجاج و خميدگي خطوط صاف در تصوير به هنگام حركت دادن دوربين با سرعت بالا (مانند Pan كردن با سرعت بالا) اطلاق مي‌شود كه حاصل خوانش خطي اطلاعات از روي سنسور تصوير CMOS است. اين اثر كه به طور غير رسمي آنرا Jello Effect هم مي‌نامند در فيلم‌هاي اكثر دوربين‌هاي ديجيتال كه داراي سنسور CMOS مي‌باشند وجود دارد و تنها ميزان آن متفاوت است. در تصوير زير ميزان مورّب بودن خطوطي كه در واقعيت راست هستند نشانگر ميزان اثر Rolling Shutter در فيلم‌هاي ضبط‌شده با دو دوربين 5D Mark IV و 1D X Mark II است.
بجز امكان فيلمبرداري با رزولوشن 4K كه البته همانطور كه اشاره كرديم با محدوديت‌هاي فراواني همراه است، در فيلمبرداري HD دوربين Mark IV هم بهبود‌هايي صورت گرفته است. در دوربين جديد، حالا مي‌توانيد در رزولوشن 1080p با سرعت 60 فريم بر ثانيه و در رزولوشن 720p با سرعت 120 فريم بر ثانيه فيلمبرداري كنيد كه امكان بوجود‌آوردن فيلم‌هاي Slow motion را تا حدي فراهم كرده است. امكان فيلمبرداري HDR هم مي‌تواند در شرايطي كه تضاد نوري در صحنه زياد است (مانند فيلمبرداري در روزهاي آفتابي) تا حدي به بازيابي جزئيات در سايه‌ها و بخصوص نقاط روشن كمك كند. همچنين، امكان خروجي غير‌فشرده‌ي تصوير از درگاه HDMI در رزولوشن Full HD، همانند Mark III، در اين دوربين نيز وجود دارد.
اما بزرگترين برتري Mark IV در مد فيلمبرداري سيستم فوكوس خودكار فوق‌العاده‌ي آن است. همانطور كه در قسمت دوم اين بررسي اشاره كرديم، سيستم فوكوس خودكار Dual Pixel CMOS AF كانن كه در حالت Live View فعال مي‌شود بيشترين تأثير را براي فوكوس خودكار پيوسته و دنبال‌كننده در هنگام فيلمبرداري دارد. اين سيستم فوكوس خودكار مي‌تواند چهره سوژه را تشخيص داده و با حركت سوژه به جلو و عقب (در عمق) فوكوس را به نرمي و بسيار نامحسوس و طبيعي تغيير دهد. تغيير فوكوس از يك قسمت قاب به قسمتي ديگر هم به راحتي و با لمس انگشت بر روي نمايشگر LCD لمسي اين دوربين امكان‌پذير است كه باز هم بر خلاف سيستم‌هاي فوكوس خودكار مبتني بر تشخيص كنتراست (نظير آنچه در Live View دوربين‌هاي نيكون مي‌بينيم) به نرمي و بدون Focus Hunting (خارج‌شدن از فوكوس و بازگشت به فوكوس براي پيدا‌كردن سوژه) صورت مي‌پذيرد. شما حتي مي‌توانيد سرعت تغيير فوكوس را هم در يك بازه‌ي 1 تا 10 تعيين كنيد. در واقع بايد گفت كه در امكانات فيلمبرداري، برگ برنده‌ي Mark IV نه فيلمبرداري با رزولوشن 4K بلكه بهره‌مندي آن از سيستم فوكوس خودكار بسيار خوبي است كه در حال حاضر نظير آن در هيچ دوربين ديگري وجود ندارد!
امكان ويژه‌ي Dual Pixel RAW
كانن در تبليغاتش براي 5D Mark IV تأكيد ويژه‌اي بر قابليت Dual Pixel RAW داشت كه البته خيلي از منتقدان دوربين‌هاي عكاسي بعد از تست‌هايي كه بر روي اين قابليت انجام دادند به اين نتيجه رسيدند كه در عمل كارايي خاصي ندارد! كانن مدعي است كه با استفاده از اين قابليت مي‌توانيد فوكوس را در عكس‌هاي خامي كه به حالت Dual Pixel (و نه عكس‌هاي خام معمولي) گرفته‌شده‌اند تا حد كمي (Micro adjustment) به عقب يا جلو حركت دهيد. در تئوري، اين بدين معني است كه مي‌توانيد فوكوس را در عكس‌هاي پرتره‌اي كه كمي جلوتر يا عقب‌تر از چشمان سوژه است اصلاح كنيد. اما تقريباً تمام كساني كه اين قابليت را مورد تست قرار داده‌اند، به اتفاق معتقد هستند كه ميزان جابجايي فوكوس آنقدر كم است كه اگر به اشتباه روي بيني يا حتي مژه‌ها فوكوس كرده باشيد نمي‌توانيد با استفاده از اين قابليت فوكوس را بر روي چشمان قراردهيد.
نحوه‌ي عملكرد اين قابليت بي‌ارتباط به سيستم فوكوس خودكار Dual Pixel CMOS AF كانن نيست. همانطور كه سايق بر اين نيز اشاره شد، در اين سيستم فوكوس خودكار هر پيكسل به دو بخش راست و چپ تقسيم مي‌شود كه نور را تنها از يك طرف لنز (چپ يا راست) دريافت مي‌كند. اين بدين معني است كه براي هر شات مي‌توان دو عكس با زاويه‌ي ديد اندكي متفاوت بدست‌آورد. در حالت معمول اين دو عكس يكي شده و در قالب يك فايل خام (يا JPEG) ذخيره مي شوند؛ اما با استفاده از اين قابليت، هر دو عكس حفظ مي شوند و اينگونه مي‌شود كه عكاس مي‌تواند در نرم‌افزار اختصاصي ويرايش فايل‌هاي خام كانن (Digital Photo Professional) در حد بسيار كمي فوكوس را در اصطلاح Shift كند. البته در اين نرم‌افزار دو قابليت ديگر هم براي اين فايل‌هاي خام در نظر گرفته شده كه يكي امكان تغيير بوكه (قسمت محو پشت سوژه) و ديگري امكان كاهش محو‌شدگي (Ghosting) است كه اين دو هم آنچنان كارايي ندارند و تغيير بزرگي را در عكس ايجاد نمي‌كنند.
هرچند كه قابليت‌هاي فايل‌هاي Dual Pixel RAW مي‌تواند تا حدي جالب باشد؛ اما براي تغيير اندكِ يكي از سه قابليت موجود (تغيير فوكوس، تغيير كيفيت بوكه و كاهش اثر محو‌شدگي يا Ghosting) براي اين فايل‌ها بايد هزينه‌ي زيادي بپردازيد! اول اينكه حجم فايل‌هاي خام Dual Pixel دو برابر فايل‌هاي خام معمولي اين دوربين است و همين مسئله باعث مي‌شود كه نه‌تنها تعداد عكس‌هاي قابل ذخيره بر روي كارت حافظه نصف شود بلكه سرعت عكاسي پياپي نيز در صورت فعال‌كردن اين قابليت كاهش يابد. مسئله‌ي ديگر اين است كه براي بهره‌مندي از امكانات فايل‌هاي خام Dual Pixel بايد الزاماً از نرم‌افزار اختصاصي كانن با نام Digital Photo Professional استفاده كنيد كه مخصوص ويرايش فايل‌هاي خام دوربين‌هاي كانن است؛ اما به هيچ وجه امكانات لازم براي ويرايش عكس نظير آنچه در Adobe Camera Raw يا Adobe Lightroom يافت مي‌شود را ندارد و اين مي‌تواند قدرت ويرايش‌هاي قابل‌انجام بر روي عكس‌هاي خام‌تان را بسيار محدود كند.
بدنه و كنترل‌ها
از لحاظ طراحي، دكمه‌ها و كنترل‌هاي فيزيكي، 5D Mark IV نسبت به مدل پيشين تغييرات بسيار كمي داشته به طوري كه در نگاه اول اگر لوگوي Mark IV را روي بدنه‌ي دوربين نبينيد شايد نتوانيد به راحتي آنرا از دوربين Mark III تشخيص دهيد. از بالا، اين دوربين دقيقاً شبيه Mark III است و تنها ترتيب دكمه‌ها تغيير كرده‌است. در پشت دوربين هم تغييرات اندك است. نمايشگر 3.2 اينچي دوربين كه از نوع LCD است جديدتر با كيفيت‌تر شده و به دقت 1.6 ميليون نقطه در اينچ ارتقا يافته است. همچنين، براي اولين بار در سري دوربين‌هاي 5D از نمايشگر لمسي استفاده شده كه هم در هنگام عكاسي و هم مرور عكس‌هاي گرفته‌شده (Playback) قابل استفاده است. تغيير ديگر، اضافه‌شدن يك دكمه‌ي كوچك در زير جوي‌استيك انتخاب نقاط فوكوس است كه به صورت پيش‌فرض با استفاده از آن مي‌توانيد مدهاي نواحي نقاط فوكوس را تغيير دهيد. البته مي‌توانيد براي اين دكمه عملكرد‌هاي ديگري از جمله تغيير جبران نوردهي را نيز تعريف كنيد.
براي بهبود مقاومت دوربين در مقابل نفوذ گردوغبار و آب در 5D Mark IV تعداد درپوش‌هاي لاستيكي افزايش يافته است و همچنين مهر و موم بهتري براي مانت لنز بر روي بدنه، دكمه‌ي شاتر و درب باتري درنظر گرفته شده است. جاي قرارگيري جك هدفون و ميكروفون اكسترنال هم به قسمت پايين‌تر سمت چپ دوربين منتقل شده تا در صورت استفاده از ميكروفون و هدفون اكسترنال سيم‌هاي آنها با سيم‌هاي ديگر متصل به دوربين تداخل كمتري داشته‌باشد. درگاه ريموت شاتر هم به جلوي دوربين منتقل شده است. در نهايت، 5D Mark IV در حدود 75 گرم از Mark III سبك‌تر است كه براي كاربران قديمي Mark III اين كاهش وزن در Mark IV ملموس است.
امكانات ارتباطي
كانن تجربه‌ي استفاده از WiFi داخلي در دوربين‌هاي اخيرش را به 5D Mark IV هم منتقل‌كرده و اين دوربين علاوه بر واي‌فاي داخلي داراي NFC و GPS نيز مي‌باشد كه امكانات ارتباطي بي‌سيم كاملي را براي Mark IV رقم زده است. با استفاده از اپليكيشن Canon Connect بر روي تلفن‌هاي هوشمند اندرويدي و iOS و از طريق ارتباط بي‌سيم WiFi مي‌توانيد دوربين را كنترل كنيد. امكانات اين اپليكيشن خيلي كامل نيست اما بر خلاف اپليكيشني كه نيكون براي اسمارت‌فون‌ها توسعه داده است، در Canon Connect امكان تغيير پارامتر‌هاي نوردهي (سرعت شاتر، ديافراگم و ISO) وجود دارد. نمايش و انتقال عكس‌هاي دوربين به تلفن هوشمند هم از ديگر امكانات اين اپليكيشن است. البته مي‌توانيد به طور مستقيم هم عكس‌ها را از طريق ارتباط واي‌فاي به كامپيوتر يا به دستگاه‌هاي داراي DLNA يا پرينتر منتقل كنيد. وجود امكان ارتباط بي‌سيم داخلي در اين دوربين با توجه به ثابت بودن نمايشگر آن مي‌تواند در عكاسي از زواياي محدود و دشوار (بسيار بالا يا بسيار پايين) به عكاس در قاب‌بندي تصوير كمك شاياني كند. همچنين، اپليكيشن كانن به نوعي مي‌تواند كار يك ريموت شاتر را نيز ايفا‌كند و شما را از خريد ريموت جداگانه بي‌نياز كند.
نتيجه‌گيري
حالا بعد از بررسي امكانات و مشخصات دوربين جديد 5D Mark IV بهتر مي‌توانيم عنوان «هيجان‌انگيز/نا‌اميد‌كننده» كه براي نقد و بررسي اين دوربين انتخاب‌كرده‌‌ايم را توضيح دهيم. قسمت هيجان‌انگيز اين عنوان بيشتر در مورد كاربران متعصب و وفادار كانن معنا پيدا مي‌كند كه هر چند سال يك‌بار دوربين قديمي‌شان را با يكي از دوربين‌هاي جديد ساخت اين كمپاني عوض ميكنند و سراغ برند‌هاي ديگر نمي‌روند. براي اين افراد، مخصوصاً كساني كه در حال حاضر از دوربين 5D Mark III استفاده ميكنند، 5D Mark IV تحقق آرزوهاي 4 ساله‌شان است! ارتقاي 8 مگاپيكسلي رزولوشن سنسور تصوير به همراه افزايش چشمگير دايناميك رنج و سيستم فوكوس خودكار بسيار خوب كافي است تا آنها از دوربين جديد كانن هيجان‌زده شوند.
اما آنهايي كه انتظار داشتند كانن با Mark IV تمام عقب‌ماندگي‌هايش از دوربين‌هاي سوني و نيكون را جبران كند تا حد زيادي نااميد شدند. دوربين جديد كانن در اصل در مورد خاصي نتوانست از رقيبانش پيشي بگيرد. ارتقاي رزولوشن سنسور تصوير بسيار خوب بود اما همچنان از رقيبان (D810 و A7r II) كمتر است. البته از آنجايي كه كانن دوربين ديگري با نام 5DS R دارد كه در حال حاضر غول مگاپيكسلي DSLRهاي فول‌فريم محسوب مي‌شود، شايد بتوان از كسري مگاپيكسل Mark IV در مقابل رقيبانش چشم‌پوشي‌كرد. افزايش دامنه‌ي ديناميك و بهبود عملكرد دوربين از لحاظ نويز كمتر در ISOهاي بالا هم از جمله موارد مثبت اين دوربين است؛ اما با اين حال همانطور كه اشاره كرديم از اين لحاظ هم نمي‌توان Mark IV را با بهترين دانست. مشخصات فيلمبرداري اين دوربين هم اصلاً به مذاق عاشقان فيلمبرداري با دوربين‌هاي DSLR (بخصوص سري 5D) خوش نيامد. فيلمبرداري 4K با كراپ 1.64، كدك ضبط غير بهينه Motion JPEG و اثر Rolling Shutter نامطلوب همگي باعث شد تا خيلي‌ها نتوانند بر روي اين دوربين به عنوان دوربين اصلي براي فيلمبرداري حساب كنند. اما يك نقطه‌ي درخشان در اين دوربين است كه هيچ‌كس نمي‌تواند آن را انكار‌كند و آن امكان فوكوس خودكار فوق‌العاده در هنگام فيلمبرداري و عكاسي در حالت Live View است. اين شايد تنها موردي باشد كه كانن (و البته دوربين 5D Mark IV) در آن از تمام رقيبانش جلوتر است!
بنابراين، اينكه اين دوربين هيجان‌انگيز يا نا‌اميد‌كننده باشد وابستگي مستقيمي به فردي دارد كه قرار است آنرا بخرد و از آن استفاده‌كند.آموزش عكاسي از نظر بعضي‌ها پيشرفت‌هاي Mark IV خوب و قابل‌ملاحظه بوده و نقاط ضعف آن قابل چشم‌پوشي است؛ براي ديگران، بهترين نبودن و ضعف‌هاي اين دوربين در فيلمبرداري به معني پايان راه پرافتخار 5Dها به عنوان نخستين يار وفادار فيلم‌سازان مستقل است.
- دوشنبه ۲۰ دی ۹۵ ۱۲:۵۲ ۲,۱۱۸ بازديد
- ۰ نظر