عكاسي نيز همچون ديگر هنرها و علوم، نياز به ابزار و تجهيزات خاص خود دارد. برخي از ابزارها در ايجاد عكس نقش اساسي دارند و نبود آنها فرايند عكسبرداري را ناممكن مي‌سازد و بعضي ديگر به عكاس كمك مي‌كنند تا علاوه بر سرعت عمل و صرفه‌جويي در زمان، تصوير بهتري را نيز ثبت كند.
دوربين آنالوگ
دوربين آنالوگ طي ساليان طولاني از وضعيت ابتدايي خود كه همان اتاق تاريك بود، تكميل و به حالت فعلي در آمده‌است. اولين دوربين‌ها فاقد مسدودكننده و ديافراگم بودند. لنز آن دوربين‌ها كاملاً ابتدايي، و انحراف خطي شديد و سايه و يا تاريكي در گوشه‌ها داشتند. لزوم مسدود كننده از زماني احساس گرديد كه سرعت مواد حساس عكاسي (نورگيري) افزايش يافت و زمان نوردهي به كسري از ثانيه رسيد. مسدود كننده‌ها در انواع مختلفي توليد شده و براي كارهاي متعدد مورد استفاده قرار گرفتند.[۵۸][۵۹] مسدودكننده‌هاي برگي در تمامي سرعت‌هاي فلاش كارايي داشتند، ولي سرعت آنها كم بود.[۶۰]
مسدود كننده‌هاي سطح كانوني هم با وجود سرعت بالا، در ثبت تصوير از سوژه‌هاي متحرك، بسته به جهت حركت پره‌ها (افقي يا عمودي) تصوير را دچار اعوجاج مي‌كردند. با ورود عكاسي به جامعه و دنياي خبر و ورزش، طلب براي سرعت‌هاي بالاي مسدود كننده، براي ثبت وقايع سريع افزايش يافت. سرانجام كارخانه مينولتا در سال ۱۹۹۸ دوربين ماكسيوم ۹ خود را با سرعت مسدود كننده ۱/۱۲۰۰۰ ثانيه به جهان معرفي كرد، كه خود انقلابي در اين زمينه محسوب مي‌شود.[۶۱]
فيلم
فيلم عكاسي كه عمده تاريخ عكاسي مربوط به پيدايش و تكامل آن مي‌باشد، يك سطح حساس عكاسي است كه از شيشه‌هاي كلوديونِ تر شروع و تا ورق شفاف پلاستيكي كه از جنس پلي‌استر يا نيترو سلولوز يا سلولوز استات است ادامه پيدا كرده‌است. اين ورق با يكي از هاليدهاي نقره كه اكثراً برومور نقره و يك ماده ژلاتيني كه براي چسباندن نمك مورد نظر بر سطح ورقه پلاستيكي ساخته شده، بوجود مي‌آيد.
فيلم عكاسي داراي انواع گوناگوني است. از فيلم‌هاي عادي نور روز تا ريورسال‌هاي نور شب.[۶۲]
دوربين ديجيتال
دوربين ديجيتال يك دستگاه الكترونيكي است كه براي گرفتن عكس و ذخيرهٔ آن، به‌جاي فيلم عكاسي از حسگرهاي حساس به نور معمولاً از دستگاه جفت‌كنندهٔ بار (CCD) يا نيم‌رساناي اكسيد فلزي مكمل (CMOS) استفاده مي‌كند و تصوير گرفته شده توسط سنسور، طي چند مرحله براي استفاده به حافظهٔ دوربين فرستاده مي‌شود.[۶۳]
دوربين‌هاي ديجيتال همانند دوربين‌هاي آنالوگ داراي يك منظره‌ياب، لنز براي كانوني كردن تصوير بر روي يك وسيله حساس به نور، وسيله‌اي براي نگهداري و انتقال چند تصوير گرفته شده در دوربين و يك جعبه در بر گيرنده تمام اين تجهيزات مي‌باشد.
در دوربين ديجيتال فرايند ثبت تصوير با استفاده از حسگر تصوير در حافظه انجام مي‌گيرد و اجازه مي‌دهد كه تصاوير در شكل ديجيتال ذخيره شوند و به سرعت و بدون نياز به عمليات خاصي (نظير عمليات شيميايي بر روي فيلم) در دسترس باشند.[۶۴][۶۵]
لنز
لنز استوانه‌اي حاوي مجموعه‌اي از عدسي است كه نور را از خود عبور داده و به درون دوربين هدايت مي‌كند و باعث مي‌شود كه تصوير به صورت واضح بر روي فيلم عكاسي يا گيرنده تصوير منعكس شود.[۶۶][۶۷] كيفيت عكس، بيشتر به لنز بستگي دارد تا دوربين. لنز دوربين‌هاي كامپكت قابل تعويض نيستند، اما لنز دوربين‌هاي تك‌لنزي بازتابي (SLR) قابل‌تعويض‌اند.[۶۸]
قدرت و كيفيت لنزها به عوامل گوناگوني بستگي دارد كه مهم‌ترين آنها فاصله كانوني و عدد ديافراگم است. فاصله كانوني بر حسب ميليمتر است و معرف زاويه ديد لنز است. هرچه فاصله كانوني لنز كمتر باشد، لنز زاويه ديد بازتري دارد و به اصطلاح لنز، وايدتر است و هرچقدر فاصله كانوني بيشتر باشد زاويه ديد كوتاه‌تر خواهد بود.[۶۹][۷۰]
انواع لنز به شرح زير است:
لنزهاي متداول
| نوع لنز | فاصله كانوني | كاربرد |
|---|---|---|
| لنز سوپر وايد | كمتر از ۲۱ ميليمتر | عكاسي از مناظر و عكاسي معماري[۷۱] |
| لنز وايد | بين ۲۱ تا ۳۵ ميليمتر | عكاسي از طبيعت و عكاسي معماري[۷۲] |
| لنز نرمال | بين ۳۵ تا ۷۰ ميليمتر | عكاسي روزمره و معمولي[۷۳] |
| لنز تله كوتاه | بين ۷۰ تا ۲۵۰ ميليمتر | عكاسي پرتره[۷۴] |
| لنز تله بلند | بيشتر از ۳۰۰ ميليمتر | عكاسي حيات وحش و عكاسي ورزشي[۷۵] |
افزون بر لنزهاي متداولي كه نام برده شد، لنزهاي ديگري نيز وجود دارد كه كاربردهاي ويژه و خاصي دارند:[۷۶]
لنزهاي ويژه
| نوع لنز | ويژگي | كاربرد |
|---|---|---|
| لنز ماكرو | بزرگنمايي زياد | عكاسي ماكرو[۷۷] |
| لنز چشم ماهي | زاويه ديد ۱۸۰ درجه و فاصله كانوني ۶ تا ۱۶ ميليمتر | ايجاد جلوه‌هاي ويژه تصويري |
| لنز اصلاح پرسپكتيو | قابليت چرخش به جوانب يا بالا و پايين | عكاسي معماري[۷۸] |
- مبدل‌ها
در دوربين‌هاي غير SLR، نمي‌توان لنز را عوض كرد و در نتيجه، بزرگنمايي لنز محدود به بزرگنمايي اوليهٔ دوربين عكاسي خواهد بود. در دوربين‌هاي SLR امكان تعويض لنز وجود دارد ولي هزينهٔ آن زياد است. روش ديگر اين است كه براي تغيير محدودهٔ بزرگنمايي و فاصله كانوني از مبدل استفاده كرد؛ مبدل‌ها انواع مختلف و كاركردهاي گوناگوني دارند.[۷۹] كه مهم‌ترين آنها، مبدل‌هاي تله، حلقه گسترش فاصله كانوني و عدسي‌هاي درشت‌نما مي‌باشند.
فلاش
فلاش وسيله‌اي است كه جهت نورپردازي صحنه‌هاي تاريك و كم نور و نقاطي كه از شرايط نوري نامطلوبي برخوردارند، از آن استفاده مي‌شود.[۸۰]
فلاش يك منبع نور كوچك قابل حمل است كه مي‌تواند نوري قوي براي يك چندم ثانيه از خود بيرون دهد. فلاش‌ها معمولاً از طريق باتري يك بار مصرف يا قابل شارژ تغذيه مي‌شوند ولي بعضي از آنها را مي‌توان از طريق يك آداپتور به برق شهر نيز وصل نمود.[۸۱]
فلاش‌ها در حالت كلي، دو نوع كاربرد دارند؛ يك كاربرد آن افزايش نور محيط در زماني كه نور اصلي براي عكاسي كافي نيست يا شرايط عكاسي را سخت مي‌كند، است و كاربرد ديگر آن، اصلاح نور محيط در زماني كه نور اصلي كافي است، ولي تركيب خوبي به وجود نمي‌آورد است.[۸۲]
فيلتر
فيلترها در عكاسي، صفحاتي از جنس شيشه، پلاستيك و يا ژلاتين با قاب فلزي و يا بدون قاب و بصورت ورقي هستند، كه در جلوي دهانهٔ لنز يا منبع نور قرار داده مي‌شوند.[۸۳][۸۴] انتهاي لنز دوربين‌هاي تك‌لنزي بازتابي، رزوه است و مي‌شود فيلتر را به آن پيچ نمود.[۸۵]
فيلترها انواع مختلفي دارند و هركدام در شرايط خاصي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه از آنها مي‌توان به فيلتر فرابنفش (جهت جذب پرتو فرابنفش خورشيد[۸۶] و محافظ فيزيكي لنز[۸۷])، فيلتر پولارايزر (جهت تغيير در نور و تأثير بر كنتراست رنگ‌ها[۸۸]) فيلتر مادون قرمز (جهت عكاسي مادون قرمز)، فيلتر كاهنده نور (جهت كاهش شدت نور) و فيلتر اسكاي‌لايت (جهت جلوگيري از نفوذ پرتو فرابنفش) اشاره كرد.[۸۹]
پايه‌ها
- سه‌پايه
سه پايهٔ عكاسي، وسيله‌اي است كه مي‌توان دوربين را روي آن نصب كرد و به كمك آن عكس گرفت. يك استفادهٔ سه‌پايه، جلوگيري از لرزش دوربين در نوردهي‌هاي زياد است. همچنين به‌وسيلهٔ سه‌پايه مي‌توان از تار شدن عكس كه بر اثر تكان‌خوردن احتمالي دوربين ايجاد مي‌شود، جلوگيري كرد.[۹۰]
- تك پايه
تك‌پايه وسيله‌اي است كه دوربين عكاسي به آن متصل مي‌شود و لرزش را تا حدي از بين مي‌برد. از تك پايه‌ها در عكاسي حيات‌وحش، عكاسي ورزشي، عكاسي از موزه‌ها و هنگامي كه چرخش سريع دوربين در جهت افقي براي عكاسي مورد نياز است، مانند ثبت عكس‌هاي پنينگ، بيشتر استفاده مي‌شود.[۹۱]
اصطلاحات فني
- عمق ميدان
عمق ميدان عبارت است از گستردگي محدوده‌اي كه جلوتر يا عقب‌تر از سوژهٔ اصلي، فوكوس هستند و مقدار معيني از ميدان ديد لنز كه در آن تصاوير به‌صورت كاملاً واضح ثبت مي‌شوند.[۹۲] هرچه فاصلهٔ سوژه از دوربين افزايش يابد، ديافراگم بسته تر باشد و يا لنز وايدتر باشد عمق ميدان نيز افزايش خواهد يافت.[۹۳]
- تعادل سفيدي
تعادل رنگ سفيد (به انگليسي: White Balance) يا تعادل رنگ عبارت است از به روند اصلاح رنگ‌ها كه در اين روند تن رنگ سفيد كه ممكن است تمايل به برخي رنگ‌هاي ديگر داشته‌باشد تبديل به سفيدِ كامل مي‌شود و ساير رنگ‌ها نيز به تناظر آن، اصلاح مي‌شوند.[۹۴]
- نوردهي
به مقدار نوري كه به فيلم عكاسي يا گيرنده تصوير مي‌رسد، نوردهي گفته مي‌شود. اين مقدار تركيبي از نور موجود، عدد ديافراگم و سرعت شاتر است.[۹۵]
- فوكوس
به تنظيم فاصلهٔ سوژه تا دوربين فوكوس گفته مي‌شود. اشيايي كه در فاصلهٔ فوكوس يا نزديك به آن قرار داشته باشند واضح و ساير اشياء، محو مي‌شوند.[۹۶]
- فاصله كانوني
فاصله كانوني، به فاصلهٔ مركز اپتيكي لنز و مركز كانوني آن گفته مي‌شود. اين فاصله معمولاً برابر با فاصله فاصله مركز اپتيكي و سنسور است و تغيير فاصله كانوني باعث افزايش و يا كاهش بزرگنمايي مي‌شود.[۹۷] هنگام افزايش بزرگنمايي روي يك شي، فاصله كانوني عوض مي‌شود و هر چه سوژه دورتر باشد فاصلهٔ كانوني بيشتر مي‌شود. در شرايط يكسان عكسي كه با فاصله كانوني كمتر گرفته شده باشد، كيفيت بهتري دارد.[۹۸]
- سرعت فيلم
سرعت فيلم يا ايزو عددي است كه جهت اندازه‌گيري حساسيت فيلم عكاسي يا حسگرهاي الكترونيكي استفاده مي‌شود. در دوربين آنالوگ هرچه حساسيت فيلم بيشتر باشد نياز به نور كمتري خواهد بود ولي كيفيت عكس‌ها نيز كاهش پيدا مي‌كند. در دوربين ديجيتال، حساسيت دوربين، مقدار تقويت خروجي حسگر را تعيين مي‌كند. هرچه خروجي بيشتر تقويت شود، نياز به نور كمتر خواهد بود ولي افزايش تقويت، باعث افزايش نويز و در نتيجه كاهش كيفيت مي‌شود.[۹۹] اين سرعت ها را معمولا با اعداد 100،200،400،800،1600،3200 نمايش مي دهند كه در آن عدد بزرگتر نمايانگر سرعت بالاتر است .
- زاويه ديد
زاويهٔ ديد، زاويه‌اي است كه لنز مي‌تواند صحنهٔ روبه‌روي خود را ببيند؛ اگر خطي فرضي از لنز به دو انتهاي منظره‌اي كه ديده مي‌شود ترسيم كنيم، زاويهٔ بين اين دو خط، زاويهٔ ديد خواهد بود.[۱۰۰] زاويهٔ ديد را فاصلهٔ كانوني مشخص مي‌كند و هرچه فاصلهٔ كانوني بيشتر شود، زاويهٔ ديد كوچك‌تر و هرچه فاصلهٔ كانوني كمتر بشود، زاويهٔ ديد بزرگتر مي‌شود.[۱۰۱]
تركيب‌بندي
عكاسي مشتمل بر دو بخش هنر و مهارت است. تركيب‌بندي از يك‌سو با مسائل زيبايي‌شناسي سر و كار دارد؛ اينكه چگونه مي‌توان تصاوير زيباتري بوجود آورد و از سوي ديگر، تركيب‌بندي مي‌تواند در بيان ايدهٔ عكاسي نيز مؤثر باشد و به عنوان مثال عكاس مي‌تواند با تركيب‌بندي مناسب، قسمت‌هاي مهم تصوير را برجسته كند و توجه بيننده را به قسمت‌هايي جلب كند كه هدف اوست. در واقع تركيب‌بندي عبارت است از قراردادن اجزاي عكس در كنار يكديگر.[۱۰۲] قسمت زيادي از عكاسي، بدون دوربين است؛ عكاس بايد بينديشد، ريزبين و نكته‌سنج باشد و از همه مهم‌تر، دغدغه داشته‌باشد و پيش از عكسبرداري، صحنه را به خوبي در ذهنش مجسم كند.[۱۰۳]
- نسبت يك‌سوم
قسمت‌هاي مختلف كادر از نظر بصري، ارزش يكساني ندارند، برخي قسمت‌ها توجه بيش‌تري را جلب مي‌كنند و به همين دليل بايد از آنها استفادهٔ بيش‌تري كرد. قرار گرفتن عناصر مهم تصوير در محل برخورد خطوط افقي و عمودي كه تصوير را به سه قسمت تقسيم مي‌كنند، بيش‌ترين توجه را جلب مي‌كند.[۱۰۴] اگر طول و عرض عكس، با استفاده از خطوط فرضي به سه قسمت تقسيم شوند، اين خطوط در چهار نقطه كه به آنها نقاط طلايي گفته مي‌شود يكديگر را قطع مي‌كنند و بهتر است موارد كليدي و مفهومي تصوير، بر روي اين نقاط و خطوط ثبت شود. زيرا قرار دادن سوژه روي اين نقاط تلاقي، باعث ايجاد هماهنگي و جلب توجه بيشتر مي‌شود.[آموزش عكاسي]
- نقطهٔ كانوني و خطوط راهنما
نقطهٔ كانوني قسمتي از سوژهٔ اصلي عكس و اولين نقطه‌اي است كه نگاه بيننده را به خود جلب مي‌كند. هر عكس بايد يك نقطهٔ كانوني اصلي داشته باشد. عكس‌هايي كه يكدست هستند و هيچ قسمتي از آنها گيرايي و كشش بيش‌تري نسبت به ساير بخش‌ها ندارند، معمولاً عكس‌هاي خوبي نيستند و نمي‌توانند ارتباط خوبي با بيننده برقرار كنند.[۱۰۶]
عكس مي‌تواند چند نقطهٔ كانوني فرعي هم داشته باشد تا بعد از اينكه نگاهِ بيننده متوجهٔ نقطه كانوني اصلي شد، توجه او را به سمت خود جلب كنند. همچنين، عكس بايد نگاه بيننده را هدايت كند؛ نگاه از نقطه كانوني شروع مي‌شود و با كمك خطوط راهنما به قسمت‌هاي ديگر عكس كشيده مي‌شود.[۱۰۷]
در بسياري از مناظر عناصري وجود دارند كه مي‌توانند خطوطي راهنما باشند. نرده‌ها، خط افق، درختان و بسياري ديگر از عناصر اين‌چنيني، مي‌تواند مورد استفادهٔ عكاس قرار گيرد.[۱۰۸]
- یکشنبه ۱۹ دی ۹۵ ۱۰:۱۵ ۱,۷۲۸ بازديد
- ۰ نظر