عكاسي با فرمت RAW (مزايا و معايب)

فرمت RAW يكي از حالت‌هاي ذخيره‌سازي تصوير است كه تمام اطلاعات ثبت‌شده توسط پيكسل‌هاي حسگر بدون هيچ تغيير و اصلاحي در كارت حافظه ذخيره مي‌شوند. در واقع عمده تفاوت اين فرمت با فرمت‌هاي ديگري مانند JPEG و TIFF در همين مورد است. هنگامي كه يك عكس را با فرمت JPEG ذخيره مي‌كنيد بسياري از اطلاعات براي رسيدن به فايلي كم‌حجم و فشرده از بين مي‌روند؛ بنابراين به اين علت كه تصوير ثبت شده در فرمت RAW فشرده نمي‌شود، فايل ذخيره شده از كيفيت بالاتري برخوردار است. به‌علاوه به واسطه فرمت RAW بسياري از اشتباهات هنگام عكس‌برداري مانند خطا در نوردهي و يا تنظيم نادرست سرعت شاتر و ديافراگم در مرحله اديت قابل جبران است و اطلاعات از دست رفته را مي‌توان بازيابي كرد.

در ادامه به برخي از مزاياي عكاسي با فرمت را اشاره مي‌شود:

رسيدن به بالاترين كيفيت:

همان‌طور كه گفته شد فرمت RAW تمامي اطلاعات ثبت شده توسط پيكسل‌هاي حسگر را بدون فشرده‌سازي ذخيره مي‌كند. بنابراين اين فرمت بالاترين كيفيت ممكن را ارائه مي‌دهد. زماني كه با فرمت JPEG عكس به ثبت مي‌رسد، پردازشگر دوربين طبق كدهاي نوشته شده تصوير RAW را فشرده كرده و در قالب اين فرمت ارائه مي‌دهد ولي پردازشگر دوربين نه طبق دلخواه شما و نه به خوبي نرم‌افزارهاي اديت عكس اين كار را انجام دهد. در حالي كه عكاسي با فرمت RAW اين امكان را مي‌دهد كه تصوير را به دلخواه خود اديت كرد و مطمئن بود كه قبلاً روي عكس هيچ ويرايشي انجام نشده است.

امكان ثبت درجات بيشتري از روشنايي و دستيابي به Tonal Range پيوسته‌تر:

درجات روشنايي در واقع تعداد Step قابل ثبتِ درجات نوري از تيره‌ترين تا روشن‌ترين نواحي تصوير است. هرچه اين درجات بيشتر باشد، گذار بين تن‌هاي مختلف پيوسته‌تر و يكدست‌تر انجام مي‌شود. در عكس‌هايي كه داراي دامنه درجات پايين هستند انتقال از يك ناحيه روشن به تاريك به صورت تكه‌تكه و مقطع انجام مي‌شود. براي مثال ثبت تصوير با دامنه درجات ۲ تنها سياه و سفيد را به ثبت مي‌رساند كه همان عكس با كنتراست خطي و مشابه به فيلم ليت است. يك تصوير JPEG تنها قادر است كه ۲۵۶ درجه از روشنايي را به ثبت برساند درحالي كه فرمت RAW توانايي ثبت روشنايي موضوع در گستره‌اي معادل ۴۰۹۶ تا ۱۶۳۸۴ درجه را دارد! بنابراين در فرمت ‌RAW به لطف ثبت كردن طيف وسيعي از درجات نور امكان اصلاح بسياري از فاكتورها مثل نوردهي، كنتراست، روشنايي و … در مرحله اديت ممكن مي‌شود. حتي نواحي‌اي كه در عكس توسط چشم اور يا اندر اكسپوز به نظر مي‌رسند را مي‌توان بدون افت كيفيت تا حد قابل‌قبولي بازيابي كرد.

آزادي عمل در اصلاح سفيدي تصوير (وايت بالانس):

در عكاسي با فرمت JPEG، تراز سفيدي به‌صورت پيش‌فرض بر روي تصوير اعمال مي‌شود و امكان تغير آن به راحتي ممكن نيست. بر خلاف اين در فرمت RAW اطلاعات بيشتري ذخيره شده است و امكان تنظيم وايت بالانس عكس بدون افت كيفيت وجود دارد.

وضوح و شارپنس بالا در عكاسي با فرمت RAW:

در فرمت‌هاي ديگر مثل TIFF و JPEG 2000 نويز تصوير با يك الگوريتم پيش فرض، اصلاح مي‌شوند كه در نتيجه آن ممكن است تا حدي از شارپنس تصوير كاسته شود. اما در فرمت RAW اختيارات وسيعي را براي اصلاح نويز و افزايش وضوح تصوير هنگام ويرايش عكس در نرم‌افزارهايي مثل لايت روم پيش رو داريد تا به بهينه‌ترين نتيجه ممكن برسيد.

زماني كه مشغول اديت عكس RAW هستيد در واقع هيچ سر و كاري با اصل تصوير گرفته شده نداريد و تنها تغييراتي را به صورت كدهاي نوشته شده در كنار فايل اصلي ذخيره مي‌كنيد. اين ويژگي فوق‌العاده باعث شده است كه هيچ نگراني از بابت خراب شدن تصوير هنگام رتوش تجربه نكنيد. چرا كه تمامي اديت‌هاي انجام شده حتي بعد از ذخيره‌سازي فايل نيز قابل بازگشت است. علاوه بر اين اگر اصلاحات انجام شده بر روي تصوير راضي‌كننده نبود مي‌توان عكس را بدون هيچ تغييري به حالت اوليه خود برگرداند. در فرمت JPEG و بسياري از فرمت‌هاي ديگر اصل عكس با هر بار اديت و ذخيره‌سازي تغيير مي‌كند و اطلاعات اوليه كاملاً از دست مي‌رود. به همين دليل است كه اين نوع فرمت‌ها را Lossy مي‌خوانند. بنابراين فرمت RAW در مرحله اديت عكس برتري كاملي نسبت به فرمت‌هاي ديگر دارد.

چاپ مطلوب و باكيفيت‌تر:

به علت انتقال تدريجي و پيوسته بين رنگ‌ها و درجات روشنايي، عكسي‌ يكدست‌تر و با كيفيتي بالا در چاپ با فرمت RAW خواهيد داشت. پيوستگي رنگ و روشنايي در چاپ عكس‌هاي ديجيتال فاكتوري بسيار مهم است و براي رسيدن به كيفيتي مطلوب‌تر مي‌توان عكس‌ را در فرمت RAW ثبت كرد و پس از اصلاح به چاپ رساند.

قابليت گرفتن خروجي از فرمت RAW در فضاهاي رنگي مختلف:

فضاي رنگي يا Color Space در واقع روشي براي ثبت كانال‌هاي رنگي مي‌باشد. در فرمت RAW امكان گرفتن خروجي در تمامي فضاهاي رنگي وجود دارد. به عنوان مثال براي تصاويري كه بر روي يك سايت قرار مي‌گيرند فضاي رنگي sRGB مي تواند بهترين گزينه باشد و يا براي چاپ، فضاي رنگي CMYK بسيار مناسب است و پرينترها بيشترين سازگاري را با اين فضاي رنگي دارند. همچنين اگر دنبال بيشترين جزئيات هستيد فضاي رنگي ProPhoto RGB مي‌تواند انتخابي درست باشد. فضاي رنگي مختلف براي كاربردها و مصارف متفاوت تعريف شده‌اند. با گرفتن عكس RAW مي‌توان تصاوير را بدون افت كيفيت و در فضاهاي رنگي مختلف ذخيره كرد تا بسته به شرايط به بهترين نتيجه ممكن رسيد.

تمامي فرمت‌ها در ثبت عكس داراي معايبي نيز هستند به همين علت است كه گزينه‌هاي مختلفي براي ذخيره‌سازي عكس وجود دارد. براي فرمت RAW نيز دركنار ويژگي‌هاي مثبت، مي‌توان برخي از نكات منفي آن را نيز برشمرد كه در ادامه مورد بحث قرار مي‌گيرند.

نياز به اصلاح و تنظيم عكس:

مشكل اصلي عكاسي با فرمت RAW اين است كه تمامي عكس‌هاي گرفته شده نياز به ويرايش و تنظيم دارند كه عكاسي در اين حالت را به يك پروسه زمان‌بر تبديل كرده است. با اين وجود خيلي از عكاسان بر روي تصاوير JPEG نيز اصلاحات مورد نظر را انجام مي‌دهند.

تصاوير RAW حجم زيادي را اشغال مي‌كنند:

يك تصوير RAW حدود دو تا سه برابر يك عكس JPEG معمولي حجم اشغال مي‌كند. بنابراين براي ذخيره‌سازي اين نوع تصاوير، به كارت‌هاي حافظه‌اي با ظرفيت بالاتر و گران‌تر نياز است. براي درك بهتر اين موضوع، در يك هارد ۳ ترابايتي مي‌توان ۳۷۵۰۰۰ عكس با فرمت JPEG را ذخيره نمود درحالي كه براي ذخيره‌سازي با فرمت RAW فقط براي حدود ۱۰۰۰۰۰ عكس است.

كاهش سرعت‌عمل دوربين هنگام ثبت تصاوير RAW:

با توجه به سايز بزرگ تصاوير RAW زمان ذخيره‌سازي آن‌ها بر روي كارت حافظه از حد معمول بيشتر است. با اين وجود سرعت دوربين در گرفتن تصاوير پيوسته تغيير نمي‌كند ولي زمان بيشتري براي ثبت تصاوير بر روي حافظه صرف مي‌شود. اگر در شرايطي كار مي‌كنيد كه بايد به صورت پيوسته عكس گرفت و فرمت RAW گزينه محبوب شماست بايد مموري كارت‌هايي سريع‌تر و در عين حال گران تر تهيه كنيد.

هر يك از كمپاني‌هاي سازنده، فرمت RAW اختصاصي خود را تعريف كرده‌اند:

تصاوير RAW در هر دوربين بر اساس الگوريتمي كه شركت سازنده تعريف كرده است ذخيره مي‌شود. بنابراين فايل‌هاي RAW فقط با نرم‌افزاري كه همان شركت منتشر مي‌كند خوانده خواهد شد. البته شركت‌هايي مثل Adobe لايسنس اكثر اين فرمت‌ها را در اختيار دارد و با نرم افزار Camera Raw مي‌شود تصاوير RAW دوربين‌هاي زيادي از جمله كانن CR2 و نيكون NEF را باز كند. نكته اساسي اينجاست اگر يك فايل RAW در اختيار داشتيد و شركت سازنده توليد دوربين‌هاي خود را متوقف كرده باشد هيچ تضميني وجود ندارد كه نرم‌افزار مناسب براي DeCode كردن به راحتي قابل دسترس باشد. البته شركت Adobe يك فرمت عمومي موسوم به DNG را براي حل اين مشكل ارائه كرده است و مي‌توان تصاوير خام گرفته‌شده توسط دوربين‌هاي مختلف را با اين فرمت ذخيره كرد.آموزش عكاسي لازم به ذكر است كه دوربين‌ لايكا M9 تصاوير RAW را با فرمت RAW ثبت مي‌كند. بنابراين بايد منتظر ديگر توليدكننده‌هاي بزرگ بود كه از اين فرمت open source پشتيباني كنند.