آموزش عكاسي با نوردهي طولاني

در دوربين‌هاي عكاسي، سرعت شاتر دوربين تعيين‌كننده‌ي مدت زماني است كه سنسور تصوير نور مي‌بيند و اين سرعت در حالت عادي تنها كسري از ثانيه است؛ اما در عكاسي با نوردهي طولاني سرعت شاتر ممكن است تا چند دقيقه هم افزايش يابد. در واقع، هدف اصلي اين تكنيك باز گذاشتن شاتر براي مدتي طولاني‌تر از زمان معمول است تا هر آنچه در قاب تصوير در حال حركت است به شكلي محو (blur) ثبت شود. بنابراين، از اين تكنيك مي‌توانيد در ثبت خلّاقانه‌ي هر صحنه‌اي كه در آن حركت وجود دارد استفاده‌ كنيد.

همانطور كه مي‌توانيد حدس‌ بزنيد، نوردهي طولاني بدون ثابت نگاه‌ داشتن دوربين ممكن نيست، چراكه اگر دوربين ثابت نباشد حركت آن باعث مي‌شود همه‌چيز در تصوير محو شود! بنابراين، يكي از الزامات اوليه‌ي اين تكنيك استفاده از سه‌پايه براي ثابت نگاه‌ داشتن دوربين است. نكته‌ي ديگر در عكاسي با نوردهي طولاني اين است كه باز نگاه‌ داشتن شاتر براي مدت طولاني باعث مي‌شود كه نور بسيار زيادي به سنسور تصوير برسد و عكس در اصطلاح over-exposed شود.

يك راه‌حل، بستن ديافراگم لنز تا بيشترين حد ممكن و قرار‌دادن حساسيّت ISO در پايين‌ترين ميزان (ISO 100) است؛ اما بسته به سرعت مورد‌ نظر و شرايط جوي (مثلاً در روز‌هاي آفتابي) حتي با اين كار هم نمي‌توان به نوردهي درست (correct exposure) دست‌ يافت. بنابراين، براي كاهش نور دريافتي سنسور معمولاً عكاسان از فيلتر‌هاي ND استفاده مي‌كنند. كاري كه اين فيلتر‌ها انجام مي‌دهند كاهش نور عبوري از آنها تا ميزان چندين استاپ است تا نوردهي مناسب با سرعت شاتر پايين ممكن شود. فيلتر‌هاي ND بر حسب ميزان كاهشي كه در نور عبوري مي‌دهند انواع مختلفي دارند. براي مثال، فيلتر‌هاي ND2، ND4، ND8 و ND16 به ترتيب 1، 2، 3 و 4 استاپ در ميزان نور كاهش مي‌دهند و فيلترهاي قوي‌تر مانند ND400 كمي بيش از 8 استاپ از نور مي‌كاهند.

بنابراين، با قراردادن دوربين بر روي سه‌پايه و استفاده از فيلتر‌هاي ND (در صورت نياز) آماده‌ي عكاسي با سرعت پايين شاتر و نوردهي طولاني مي‌شويد؛ اما همچنان بايد سه نكته‌ي ديگر را در نظر داشته‌ باشيد. اول اينكه زماني كه شاتر براي مدت طولاني باز باشد امكان نشت نور (light leak) از طريق چشمي اُپتيكال وجود دارد. بنابراين، در اين نوع عكاسي، بعد از كادربندي و فوكوس بايد منظره‌ياب دوربين را پوشاند (بعضي از بند‌هاي دوربين داراي يك زائده‌ي لاستيكي براي پوشاندن چشمي دوربين هستند) تا از طريق آن نور به سنسور تصوير نشت نكند. در غير اين صورت، نشتي نور به صورت هاله‌ا‌ي رنگي در تصوير پديدار خواهد شد. در بسياري از مواقع، عكاسان تازه‌كار (و بعضاً حرفه‌اي) پوشاندن چشمي دوربين را فراموش مي‌كنند و تنها بعد از چندين بار اشتباه و خراب‌شدن عكس‌هايشان به رعايت اين نكته عادت مي‌كنند! نكته‌ي دوم استفاده از دكلانشور  يا ريموت و يا استفاده از تايمر دوربين براي آغاز نوردهي (باز‌شدن شاتر) است. فشردن دكمه‌ي شاتر باعث ايجاد لرزشي خفيف در دوربين مي‌شود كه در نهايت از شارپنس تصاوير مي‌كاهد؛ پس بهتر است براي آغاز نوردهي يا از دكلانشور استفاده كنيد و يا دوربين را در حالت تايمر (5 يا 2 ثانيه) قراردهيد تا نوردهي با فاصله‌ از فشردن دكمه‌ي شاتر آغاز شود. نكته‌ي سوم مربوط به استفاده از فيلتر‌هاي ND‌ است. قراردادن اين فيلتر‌ها بر جلوي لنز (بسته به قدرت آنها) باعث مي‌شود تا صحنه‌ي عكاسي از طريق منظره‌ياب ديگر قابل‌ رويت نباشد و همچنين دوربين هم ديگر قادر به فوكوس خودكار بر روي سوژه نباشد. بنابراين، قبل از قرار دادن فيلتر، بايد كادر خود را تنظيم كنيد و بر روي سوژه فوكوس كرده دوربين را در حالت فوكوس دستي قرار دهيد تا ديگر تغيير نكند.

حال بپردازيم به تنظيمات دوربين براي برقراري امكان نوردهي طولاني. دوربين بايد در مد اولويّت ديافراگم (يا دستي) باشد تا بتوانيم سرعت شاتر مدنظر را با قراردادن فيلتر‌هاي ND بدست‌ آوريم. قبل از قراردادن فيلتر يك‌ بار عكس بگيريد و نور عكس را بررسي كنيد. اگر نوردهي مناسب بود، سرعت شاتر را به خاطر بسپاريد. سپس فيلتر ND را جلوي لنز قرار دهيد. در حالت عادي دوربين‌هاي DSLR قادر به نوردهي تا سرعت 30 ثانيه هستند؛ اما اگر به سرعتي فراتر از آن نياز شد بايد به مد bulb برويد. در اين حالت، مدت نوردهي تا زماني است كه دستتان روي دكمه‌ي شاتر قرار داشته‌ باشد. البته همانطور كه پيش‌تر گفتم فشردن دكمه‌ي شاتر در هنگام نوردهي ممكن است باعث لرزش و تكان دوربين شود؛ بنابراين، استفاده از دكلانشور با قابليت تنظيم مدت زمان نوردهي بهترين گزينه‌ براي انجام اين كار است. اگر بعد از قراردادن فيلتر ND دوربين در نورسنجي خودكار به سرعتي كمتر از 30 ثانيه نياز داشته باشد، مي‌توانيد به نورسنجي دوربين اطمينان كنيد و عكس را ثبت كنيد. اما ممكن است براي ايجاد جلوه‌ي مد نظرتان (براي مثال محو كردن آب دريا) به مدت‌زماني بيش از 30 ثانيه نياز داشته باشيد. در اين حالت، بايد يك فيلتر ND با قدرت بيشتر را جلوي لنز قراردهيد و سپس اقدام به گرفتن عكس كنيد. اگر دوربين خطاي عدم امكان نورسنجي درست به دليل محدوديت سقف سرعت شاتر را بدهد، اين بدين معنا است كه بايد به حالت bulb برويد. حالا سوال اينجاست كه در اين حالت چطور بايد سرعت شاتر را تعيين‌كرد؟ براي اين كار اپليكيشن‌هايي وجود دارد (مانند NDTimer و Slower Shutter كه البته هر دو تنها براي سيستم عامل iOS قابل‌استفاده هستند) كه بر اساس سرعت شاتر قبل از قراردادن فيلتر مي‌توانند سرعت شاتر بعد از قرار دادن فيلتر را محاسبه‌ كنند. در اين محاسبات شما نياز داريد بجز سرعت شاتر، قدرت فيلتر ND خود را بر اساس ميزان استاپ نوري كه كاهش مي‌دهد هم در اپليكيشن وارد كنيد. راه ديگر، استفاده از فرمول زير براي محاسبه‌ي سرعت شاتر است.

براي مثال، اگر قبل از قرار دادن فيلتر، دوربين بتواند در 10 ثانيه نوردهي را انجام دهد، بعد از قراردادن فيلتر ND با قدرت كاهندگي 3 استاپ، سرعت شاتر مورد نياز براي بدست آوردن همان نوردهي 80 ثانيه خواهد‌ بود. هرچند كه در تئوري استفاده از اپليكيشن‌هاي تعيين سرعت شاتر و فرمول بالا مي‌تواند نوردهي درست را دقيق تعيين‌ كند؛ اما در عمل به خاطر كمي نوسان در قدرت كاهندگي فيلتر‌هاي ND و مسائلي چون تغيير نور محيط بين اندازه‌گيري اوليه و ثبت عكس ممكن است نوردهي عكس نهايي كمي زياد يا كم باشد.آموزش عكاسي به هر حال، اين ميزان آنقدر نيست كه عكس را غير قابل‌استفاده كند و در صورت عكاسي در فرمت خام (RAW) در نرم‌افزار ويرايش عكس كاملاً  قابل تصحيح است.