معرفي فلاش‌هاي رو دوربيني

TTL يا Manual

اولين موردي كه براي خريد فلاش بايد آنرا مشخص كنيد نياز يا عدم نياز به قابليت ‏‏TTL است. قابليت TTL به معني آن است كه فلاش مي‌تواند قدرت خروجي خود (ميزان شدت نور) را بر اساس تنظيمات نوردهي كه براي دوربين مشخص‌شده تعيين كند. تقريبا تمام فلاش‌هاي speedlight كانن و نيكون در صورت استفاده با دوربين‌هايشان داراي امكان نورسنجي TTL هستند. بعضي از فلاش‌هاي ساخت ديگر شركت‌ها (نظير Yongnuo) هم داراي اين ويژگي هستند كه البته مي‌توانند تنها با دوربين‌هاي نيكون يا كانن (و نه هر دوي آنها) هماهنگ شوند. هرچند كه بسياري از فلاش‌ها داراي چندين مد مختلف هستند، اما بجز مد TTL، مهمترين مد در آنها Manual است.

در مد Manual ميزان قدرت خروجي فلاش را بايد به صورت دستي تعيين كرد. اين كار هرچند دشوار‌تر از مد TTL است اما امكان كنترل بيشتري را بر روي نورپردازي سوژه به شما مي‌دهد. فلاش‌هايي كه با سيستم TTL دوربين هماهنگي ندارند و يا كلا امكان TTL را ارائه نمي‌دهند (كه اين مورد معمولا مربوط به فلاش‌هاي ارزان‌قيمت است) تنها مي‌توان در مد Manual استفاده كرد. مد TTL براي اكثر كاربرد‌ها مخصوصا در عكاسي از سوژه‌هاي متحرك در خارج از استوديو، كه با حركت دوربين و سوژه شرايط نوري صحنه نيز متفاوت مي‌شود، بسيار مهم و تقريبا ضروري است. همچنين براي عكاسان تازه‌كار كه هنوز با استفاده از مد Manual‌ راحت نيستند، وجود امكان نورسنجي خودكار از طريق فلاش‌هاي TTL بسيار مفيد است. با اين حال، عكاسان حرفه‌اي كه در محيط‌هاي ثابت و از سوژه‌هاي غير متحرك عكاسي مي‌كنند براي خلاقيت بيشتر ترجيحا از مد Manual استفاده كنند. همچنين، در نظر داشته باشيد كه در اكثر فلاش‌هاي داراي قابليت TTL امكان استفاده از مد Manual هم وجود دارد.

توان خروجي فلاش و امكان زوم

توان خروجي فلاش‌ها را با معيار عدد راهنما (guide number) و در حداكثر توان فلاش مي‌سنجند. عدد راهنما خود از ضرب‌كردن فاصله‌ي سوژه تا فلاش در عدد f ديافراگم لنز بدست مي‌آيد و بر حسب متر يا فوت بيان مي‌شود. بنابراين معادله‌ي محاسبه‌ي آن چنين است: عدد راهنما: فاصله‌ي سوژه تا فلاش X عدد f ديافراگم. در اين معادله، عدد راهنما براي هر فلاش ثابت است، بنابراين، عدد f و فاصله‌ تا سوژه را عكاس مي‌تواند تعيين كند. همچنين، عدد راهنما را هميشه با فرض عكاسي در ISO 100 بيان مي‌دارند. براي مثال، فلاشي را در نظر بگيريد كه داراي عدد راهنماي آن 60 فوت است. اگر در ISO 100 و در ديافراگم f/4 باشيد، با حداكثر توان فلاش خود مي‌توانيد از سوژه‌اي كه در 15 فوتي (60/4=15) يا همان 4.5 متري فلاش قرار دارد با نوردهي درست (correct exposure) عكس بگيريد. طبيعي است كه هرچه بخواهيد از سوژه‌هاي دورتر عكاسي كنيد بايد ديافراگم لنز را بازتر‌كنيد. همچنين، به ياد داشته باشيد كه اين عدد با درنظر گرفتن حداكثر توان خروجي فلاش محاسبه مي‌شود. بنابراين، براي مثال اگر بخواهيد سوژه‌تان را به دوربين نزديك‌تر كنيد لازم نيست كه حتما ديافراگم لنز را ببنديد، بلكه مي‌توانيد از توان خروجي فلاش كم كنيد.

معمولا توان خروجي فلاش‌ها را مي‌توان در فواصل 1 استاپي و در برخي مدل‌ها در فواصل 1/3 استاپي كاهش يا افزايش داد. نكته‌ي ديگر در مورد عدد راهنما اين است كه در مورد فلاش‌هايي كه امكان زوم دارند (زوم به معني متمركزكردن نور در ناحيه‌اي كوچكتر براي افزايش برد نور)، عدد راهنما براي هر فاصله‌ي زوم متفاوت است. هرچه از زوم بيشتري استفاده كنيد، عدد راهنما نيز افزايش مي‌يابد. اگر در مورد يك فلاش با قابليت زوم تنها يك عدد راهنما ذكر ‌شده، احتما اين عدد بالاترين عدد راهنماي آن فلاش در حداكثر فاصله‌ي زوم است. بنابراين، عدد راهنماي بزرگتر براي يك فلاش به معني حداكثر توان خروجي بيشتر است.

امكان چرخش سر فلاش به طرفين و بالا

اكثر فلاش‌هاي speedlight را مي‌توان با استفاده از كفشكي كه در زير آنها تعبيه شده بر روي كفشك فلاش دوربين (hot shoe) قرار داد. البته استفاده از فلاش در اين حالت خيلي مرسوم نيست، چراكه نور مستقيم و شديد فلاش از روبرو به سوژه برخورد مي‌كند و سايه‌هاي تندي را بوجود مي‌آورد. بنابراين، اكثر عكاسان براي ايجاد نوري نرم‌تر و پخش‌تر، سر فلاش را رو به سقف يا ديوار مجاوري كه رنگ روشني دارد خم مي‌كنند تا نور فلاش با آنها برخورد كرده و انعكاس آن صحنه و سوژه را روشن كند.

براي استفاده از اين تكنيك، طبيعي است كه سر فلاش بايد داراي قابليت چرخش رو به بالا يا طرفين باشد. سر بسياري از فلاش‌ها رو به بالا خم مي‌شود؛ اما قابليت چرخش به طرفين ممكن است در فلاش‌هاي سطح‌پايين وجود نداشته ‌باشد. همچنين، علاوه بر چرخش رو به بالا، فلاش‌هاي گران‌ قيمت‌تر داراي يك كارت بازتاب‌دهنده سفيد در لبه‌ي بالايي سر فلاش هستند كه تا چند سانتي‌متر از سر فلاش بيرون مي‌آيد و در هنگامي كه سر فلاش رو به بالا خم ‌شده‌است براي انعكاس نور به سمت روبرو و ايجاد catch light (يا برق چشم) در چشمان سوژه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

قابليت Slave TTL بي‌سيم

اگر فلاش TTL بر روي دوربين سازگار با آن قرار بگيرد، از طريق كفشك فلاش، ارتباط TTL بين فلاش و دوربين برقرار مي‌شود و امكان تعيين خودكار توان خروجي فلاش بر اساس تنظيمات نوردهي دوربين وجود دارد. اما در صورتي كه فلاش بر روي يك پا‌يه‌ي جداگانه قرار داده‌ شود، براي اتصال بين دوربين و فلاش سه راه وجود دارد.

اولين و ساده‌ترين راه استفاده از امكان optical slave بودن فلاش speedlight (كه در اكثر فلاش‌هاي امروزي وجود دارد) است. در اين حالت، با استفاده از فلاش بالاجهنده‌ي دوربين (در كمترين توان خروجي براي عدم تاثير فراوان بر نورپردازي صحنه) مي‌توانيد فلاش speedlight قرارگرفته بر روي پايه‌ي جداگانه‌ را فعال ‌كنيد. سنسور تشخيص نوري كه بر روي فلاش speedlight وجود دارد نور فلاش بالا‌جهنده‌ي دوربين را تشخيص داده و بلافاصله فعال (در اصطلاح تحريك) مي‌شود و سوژه را روشن مي‌كند. ايراد استفاده از اين حالت اين است كه اگر در محيطي پر نور (محيط باز زير نور تابش شديد خورشيد) باشيد، احتمال عمل نكردن فلاش speedlight از اين طريق بسيار زياد مي‌شود. در دوربين‌هايي كه داراي Commander داخلي در فلاش pop-up خود هستند، فلاش را مي‌توان از آن طريق هم كنترل كرد. براي مثال، از فلاش بالا جهنده‌ي دوربين D7100 نيكون مي‌توان به عنوان commander استفاده كرد. در اين حالت، فلاش روي دوربين مي‌تواند، در صورت هماهنگي، با فلاش speedlight ارتباط TTL برقرار كرده و براي فلاش اكسترنال توان خروجي مناسب براي عكس‌هايي با نوردهي درست را تعيين كند.

در روش دوم، فلاش speedlight با استفاده از كابل همزمان‌سازي به درگاه PC دوربين متصل مي‌شود و از اين طريق ارتباط بين فلاش و دوربين برقرار مي‌شود. اين روش قابل اطمينان‌تر از ارتباط optical است، اما در ارتباط با كابل هم، فلاش تنها مي‌تواند در حالت Manual كار كند و خبري از نوردهي TTL نيست.

و در نهايت، در روش سوم، ارتباط بين دوربين و فلاش از طريق فرستنده/گيرنده‌ي راديويي برقرار مي‌شود. بجز كانن و نيكون، شركت‌هاي ديگر هم براي اين دو برند تريگر‌هاي راديويي مي‌سازند كه معمولا بسيار ارزان‌تر از تريگر‌هاي كانن و نيكون است. اين روش از دو روش ديگر پرهزينه‌تر است؛ اما در عوض مي‌توان از ارتباط قابل اعتماد TTL فلاش و دوربين اطمينان حاصل كرد. همچنين، برد تريگر‌هاي راديويي اغلب بسيار زياد است كه امكان كنترل چندين فلاش در گروه‌هاي مختلف را فراهم مي‌آورد.

باتري و زمان بازيابي (recycle time)

اكثر فلاش‌هاي speedlight از باتري‌هاي سايز AA استفاده مي‌كنند. اين باتري‌ها البته انواع مختلف يك‌بار مصرف و قابل شارژ دارند. نوع باتري مورد استفاده در فلاش رابطه‌ي مستقيمي با زمان بازيابي (recycle time) فلاش دارد. زمان بازيابي مدت زماني است كه بعد از هر فلاش نياز است تا دوباره خازن‌هاي فلاش براي فلاش بعدي آماده شوند. در هنگام استفاده از توان‌هاي پايين فلاش، اين زمان بسيار كم است و ممكن است تا چند صدم ثانيه بيشتر طول نكشد؛ اما وقتي از حداكثر توان فلاش استفاده كنيد، زمان بازيابي تا چند ثانيه هم قابل افزايش است. معمولا استفاده از باتري‌هاي قابل شارژ نيكل متال هيدريدي (NiMH) زمان بازيابي را كاهش مي‌دهد. زمان بازيابي در بعضي موارد، مخصوصاً در عكاسي عروسي، از اهميت بالايي برخوردار است و هرچه بتوان آن را با انتخاب فلاش و باتري مناسب كاهش داد به كيفيت كار و رضايت بيشتر مشتري كمك خواهد كرد. همچنين، بعضي فلاش‌ها امكان اتصال به پك‌هاي بزرگتر باتري را دارند كه باعث مي‌شود علاوه بر افزايش مدت زمان قابل استفاده از فلاش، زمان بازيابي هم كمي كاهش يابد.

سرعت سينك بالا (HSS)

يكي از ويژگي‌هاي نسبتا جديد و بسيار كاربردي در عكاسي پرتره، امكان سينك يا همزمان‌سازي شاتر با فلاش در سرعت‌هاي بالا است. به كمك اين امكان كه آن را high speed sync يا HSS هم مي‌نامند، مي‌توانيد حتي در نور شديد آفتاب هم دهانه‌ي ديافراگم لنز خود را بسيار باز نگه ‌داريد (و در نتيجه‌ عمق‌ ميدان را براي محو كردن پشت‌زمينه‌ي سوژه‌تان كاهش دهيد) و در عوض با افزايش سرعت شاتر و امكان فلاش در سرعت‌هاي بالا از سوژه‌تان عكس بگيريد.

بجز اين كاربرد مهم، از امكان سينك فلاش در سرعت‌هاي بالاي شاتر براي فريز كردن حركات (مانند به هوا پريدن!) هم مي‌توانيد استفاده كنيد. بنابراين، اگر وجود اين امكان در فلاش برايتان مهم است، در هنگام خريد حتما توجه داشته‌باشيد كه فلاش مورد نظرتان داراي امكان سينك در سرعت بالا باشد (معمولا فلاش‌هاي خوب امروزي تا 1/8000 ثانيه هم قابليت سينك دارند).

نتيجه‌گيري

فلاش‌هاي speedlight مي‌توانند كاربرد‌هاي مهم و خلاقانه‌اي براي عكاسان داشته ‌باشند. اگر تنها از فلاش در استوديو استفاده مي‌كنيد، بهتر است بجاي فلاش‌هاي speedlight به فكر خريد فلاش‌هاي مخصوص استوديو باشيد؛ اما اگر فلاش را براي عكس‌هاي پرتره در محيط‌هاي باز و يا كارهاي ديگر كه نياز به فلاش پرقدرت استوديويي ندارند مدنظر داريد، حتما به فكر خريد يك فلاش speedlight  باشيد. فلاش‌هاي ساخت كانن و نيكون اغلب بسيار گران‌قيمت‌اند و احتمالا از بودجه‌ي بيشتر عكاسان تازه‌كار و مشتاق (enthusiast) خارج هستند. بنابراين، اين دسته از عكاسان بهتر است براي كسب تجربه و آشنايي بيشتر با عكاسي با فلاش، يك مدل ارزان‌قيمت‌تر فلاش از شركت‌هايي چون Phottix يا Yongnuo را خريداري كنند. در ميان فلاش‌هاي اين دو شركت، مدل‌هايي كه امكان TTL را دارا باشند هم وجود دارد كه كار را براي تازه‌كار‌ها آسان‌تر مي‌كند. فلاش‌هاي speedlight مي‌توانند تاثير زيادي بر كيفيت عكس‌هاي پرتره بگذارند و مسير‌هاي جديدي از خلاقيت را پيش رو شما بگشايند. بنابراين، اگر بدنبال ارتقاي كيفي عكس‌هاي پرتره خود هستيد، بايد خريد فلاش اكسترنال را جزو اولويت‌هاي اول خود قرار دهيد.